Θεωρίες για το κράτος. Από τον φιλελευθερισμό στον αναρχισμό
Κώστας Δεσποινιάδης
Στο ανά χείρας βιβλίο εξετάζονται μερικές από τις βασικές θεωρίες που διατυπώθηκαν είτε υπέρ είτε κατά του αστικού κράτους και αναπτύχθηκαν μεταξύ 17ου και 19ου αιώνα.
Εξετάζονται με κριτικό πρίσμα οι θεωρίες που κυριάρχησαν στη νεότερη πολιτική θεωρία και θεμελίωσαν τον αστικό, φιλελεύθερο κόσμο (του Τόμας Χομπς, του Τζων Λοκ και του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ), διερευνάται ο “διάλογος” του Χέγκελ και του Μαρξ για το κράτος και τέλος παρουσιάζονται οι θεωρίες των κλασικών αναρχικών που συγκροτούν μια εικονοκλαστική “θεωρία ενάντια στο κράτος”.
Για να ζήσουμε σε έναν διαφορετικό κόσμο, θα πρέπει καταρχάς να τον φανταστούμε. Δίχως την ενεργοποίηση της φαντασίας, αυτής της εν δυνάμει επαναστατικής ανθρώπινης ικανότητας, είμαστε καταδικασμένοι να συνεχίσουμε να ζούμε μέσα στο σιδερένιο κλουβί της κρατικής κυριαρχίας. Η ανθρωπότητα, άλλωστε, έχει ζήσει τον συντριπτικά μεγαλύτερο χρόνο της ύπαρξής της δίχως κράτη, συνεπώς τίποτα δεν καθιστά χιμαιρικό τον στοχασμό υπέρβασής τους.
Το δίπολο που έχουμε μπροστά μας είναι ο φαινομενικά άτρωτος και παντοδύναμος Λεβιάθαν και ο αλυσοδεμένος Προμηθέας, αυτό το αιώνιο σύμβολο αντιεξουσιαστικής εξέγερσης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος
Στον βράχο του Προμηθέα. Στιγμές έμπρακτης κριτικής του Νόμου και της Εξουσίας στην αρχαιοελληνική γραμματεία
Μεταξύ Λεβιάθαν και Βεεμώθ. Η πολιτειολογία του Τόμας Χομπς
Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Ο πεφωτισμένος νομοθέτης ως έκφραση του κράτους
Τζων Λοκ. Κράτος και ιδιοκτησία
Χέγκελ και Μαρξ. Το κράτος ως ιδέα και ταξικός μηχανισμός
Πιερ-Ζοζέφ Προυντόν. Ιδιοκτησία, μουτουαλισμός, φεντεραλισμός
Μιχαήλ Μπακούνιν. Ο κόκκινος διάβολος των οδοφραγμάτων
Πιοτρ Κροπότκιν. Ο σοφός αναρχικός πρίγκιπας απέναντι στο κράτος
Μαξ Στίρνερ. Ο φιλήσυχος εχθρός κάθε καταναγκασμού
Γκούσταβ Λαντάουερ. Η κοινότητα ενάντια στο κράτος
Η περίπτωση Νίτσε. “Εκεί που τελειώνει το κράτος αρχίζει ο άνθρωπος”
Άλλοι αναρχικοί για το κράτος
Ανθρωπολογία, κράτος και αναρχισμός
Βιβλιογραφία