Προαναγγελίες μιας διαρκώς ματαιούμενης έλευσης
Φώτης Τερζάκης
Τα δοκίμια αυτά, που επανεκδίδονται σήμερα 20 χρόνια μετά την πρώτη τους συγκεντρωτική δημοσίευση, είχαν, μέσ’ από τη φαινομενικά ετερόκλητη θεματολογία τους, μία κεντρική πρόθεση: να ιχνηλατήσουν, μέσα στις σύγχρονες περιπέτειες του στοχασμού και της τέχνης, εκείνο το νήμα που συνέδεε πάντα την εξέγερση με τη γιορτή, το κρυφό περιεχόμενο κάθε λαϊκής ανταρσίας, κάθε μεσσιανικής προσδοκίας και κάθε επαναστατικής εξαγγελίας στην ιστορία – στοιχείο σταθερά αρνημένο ή απωθημένο σε όλη την διαδρομή της δυτικής νεωτερικότητας, του οποίου η επιστροφή αναγγέλθηκε με πολλούς τρόπους στην τελευταία επαναστατική ανατάραξη του εικοστού αιώνα, ό,τι λέμε σχηματικά «δεκαετία του ’60»: μια νέα απελευθερωσιακή ουτοπία ενθηκευμένη στις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις της.
Σήμερα, η απελπισία έχει προχωρήσει πολύ πιο βαθιά και οι δημιουργικές δυνάμεις της σκέψης και της φαντασίας φαίνονται όσο ποτέ εξαντλημένες. Η πιο ενδεδειγμένη μεταφορά μοιάζει να είναι όχι τόσο η επιστροφή του Διονύσου όσο η Νέκυια. Αν είναι ωστόσο να προχωρήσουμε βαθιά σε αυτό το βασίλειο του θανάτου, ας φτάσουμε τουλάχιστον μέχρι την καρδιά του, εκεί που ενδέχεται να υπάρχει, μολονότι ποτέ δεν μπόρεσε να το βεβαιώσει κανείς, μια άλλη όχθη. Και είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να έχουμε μαζί, σαν σήματα αναγνώρισης και εχέγγυα προσδοκίας, εκείνα τα πολύτιμα φυλαχτά που προσανατόλισαν τη ζωή μας, οδοδείκτες του πού θέλουμε να φτάσουμε και σφραγίδες εκείνης της θεότητας με την οποία εξακολουθεί να μας δένει ακατάλυτος όρκος. (Φ.Τ., από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Προαναγγελία 1
Προαναγγελία 2
Προαναγγελία 3
1. ΤΟ “ΟΡΓΙΟ” ΚΑΙ Η “ΜΙΜΗΣΗ”
Ι. Η πρόοδος ως θυσία, και οι έννοιες της “μίμησης” και του “οργίου” στη σύγχρονη θεωρία
II. Συμπληρωματικές διευκρινίσεις πάνω στην έννοια της μίμησης
III. Για τη θέση του “παιχνιδιού” στον πολιτισμό
2. ΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ ΤΑΞΙΔΙ
Παράρτημα 1: Ο ψυχαναλυτής και οσαμάν
Παράρτημα 2: Μια διορατική στρωματογραφία της ανθρώπινης ψυχής
3. Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ
4. ΣΑΜΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ
5. Ο ΑΝΤΟΡΝΟ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΤΖΑΖ
6. Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ: ΦΥΣΗ, ΓΡΑΦΗ, ΙΣΤΟΡΙΑ
Ι. Η φύση ως “γραφή”: θάνατος και παρουσία μέσα στη γλώσσα
ΙΙ. Η πολυσημία και ο ένας Θεός
III. Ελληνισμός – Εβραϊσμός: ζήτημα φιλολογικό ή πολιτικό;
IV. Ο Μαρξ και τα φαντάσματα, ή όταν ένας φιλόσοφος «επιστρέφει»
Απόλογος
