Από πολύ νωρίς οι κυρίαρχοι αντιλήφθηκαν την δυνητικά ανατρεπτική και απελευθερωτική δύναμη των τυπωμένων ιδεών. Προκειμένου λοιπόν να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους, έκαναν ό, τι μπορούσαν για να συντηρήσουν την αμάθεια των από τα κάτω. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής στόχευσης επιδόθηκαν λυσσαλέα σε έναν πόλεμο κατά των βιβλίων, με σκοταδιστικές εκστρατείες και διακηρύξεις που κορυφώνονταν με το κάψιμο στην πυρά των «επικίνδυνων» για την εξουσία βιβλίων. Πίστευαν έτσι ότι θα μπορούσαν να ανακόψουν την πορεία της αλήθειας και της λογικής ενάντια στο κατεστημένο ψέμα και τη δεισιδαιμονία.
Πολλοί αιώνες πέρασαν από τότε αλλά η άγνοια -δίδυμη αδελφή της υλικής ανέχειας- εξακολουθεί να είναι ένας από τους βασικότερους –αν όχι ο βασικότερος- στυλοβάτες της εξουσίας και κάθε μορφής υποδούλωσης. Όμως τα μέσα πλέον έχουν εκσυγχρονιστεί…
Οι σύγχρονοι ιεροεξεταστές δεν έχουν ανάγκη πια από τέτοιες βάρβαρες μεθόδους. Σήμερα, υπάρχουν χίλιοι άλλοι εκλεπτυσμένοι τρόποι ώστε να απενεργοποιούνται τα μυαλά και να στειρώνεται η σκέψη εξουδετερώνοντας εν τη γενέσει της κάθε πνευματική παρεκτροπή που μπορεί να αμφισβητήσει τα παραδεδεγμένα όρια, καθιστώντας έτσι και τα «επικίνδυνα» βιβλία ακίνδυνα. Στις μέρες μας η “μόρφωση” είναι πλήρως συνυφασμένη με τον διάχυτο ατομισμό και αποκομμένη από κάθε αίσθημα ανθρώπινης αλληλεγγύης. Συνιστά συνακόλουθα ένα ακόμη μέσο της εξουσίας προκειμένου να διαιωνίζει λογικές και πρακτικές ανταγωνισμού, ατομικής επικράτησης, εκμετάλλευσης των αμαθών από τους “ειδήμονες”. Έτσι η γνώση γίνεται το όχημα για το χτίσιμο καριέρας στην ανηλεή απόπειρα αναρρίχησης στα σκαλιά της ταξικής ιεραρχίας. Η ουτοπική σκέψη, η ανατρεπτική φαντασία, το κριτικό πνεύμα και η αμφισβήτηση όλων όσα θεωρούνται αδιαμφισβήτητα σαρώνονται από την επέλαση του χυδαίου πραγματισμού, χλευάζονται από την γενικευμένη άκριτη παπαγαλία προκάτ ιδεών θάβονται κάτω από τόνους άχρηστων πληροφοριών, εκτοπίζονται από την κατανάλωση εικόνων που αποκοιμίζουν τη σκέψη και συντρίβονται υπό το βάρος της γενικευμένης παθητικότητας, της αλλοτρίωσης και της συνήθειας της υποταγής που επιβάλλουν οι μηχανισμοί ιδεολογικού εξανδραποδισμού.
Ενάντια σε αυτή την πνευματική κατάσταση ευτέλειας που απονεκρώνει το πνεύμα και τη δυνατότητα ατομικής και συλλογικής χειραφέτησης, οφείλουμε να εγείρουμε αντιστάσεις όσοι/ες είμαστε ακόμα ερωτευμένοι/ες με την ελευθερία, διεκδικώντας την αξιοπρέπεια ως όρο ζωής. Σήμερα πρέπει, όχι μόνο να επανοικειοποιηθούμε εκείνα τα βιβλία και τους συγγραφείς που μπορούν να μας ωφελήσουν στην αναζήτησή μας για μια νέα, απελευθερωμένη και αλληλέγγυα ζωή αλλά, ίσως το κυριότερο, να επανεφεύρουμε τους τρόπους με τους οποίους θα μετατρέψουμε την πνευματική καλλιέργεια από ατομική υπόθεση σε κοινωνική και σε προϋπόθεση συλλογικής δράσης για τη δημιουργία αυτής της ζωής. Εξάλλου, η ιστορία μας διδάσκει ότι πριν από κάθε μεγάλο μετασχηματισμό της κοινωνίας (απ’ αυτούς που μετέπειτα ονομάζονται επαναστάσεις) προηγείται πάντοτε η διανοητική επανάσταση. Η επανάσταση στα μυαλά των ανθρώπων.
Η γνώση είναι αδιαμφισβήτητα δύναμη… Ας χρησιμοποιήσουμε λοιπόν αυτή την δύναμη των βιβλίων όχι ατομικά για να ανυψωθούμε υπεροπτικά πάνω από τους άλλους, όπως κατά κανόνα συμβαίνει σήμερα, αλλά συλλογικά μοιράζοντάς την και κάνοντάς την προσιτή σε όλες και όλους ώστε να αγωνιστούμε συλλογικά για την εξάλειψη κάθε ιεραρχίας, διαχωρισμού και εξουσίας. Ας στήσουμε σε κάθε γειτονιά βιβλιοθήκες και αναγνωστήρια, χώρους συνάντησης και επικοινωνίας μεταξύ των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων, τόπους συζήτησης, αυτομόρφωσης και αλληλομόρφωσης, εστίες προβληματισμού, αμφισβήτησης και ριζοσπαστικής κριτικής.
Με αυτά περίπου κατά νου αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τη λειτουργία μιας δανειστικής βιβλιοθήκης και ενός κινηματικού βιβλιοπωλείου με βιβλία, περιοδικά και γενικότερα έντυπο υλικό αναρχικού, αντιεξουσιαστικού, αυτόνομου και εν γένει ελευθεριακού περιεχομένου και στόχευσης. Η συγκεκριμένη δομή φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εργαστήρι όξυνσης της κριτικής σκέψης, αφύπνισης των συνειδήσεων και ριζοσπαστικοποίησης των ιδεών· με λίγα λόγια να καταστεί ένα εκκολαπτήριο ελευθεριακής κουλτούρας.
Σας περιμένουμε κάθε Κυριακή 13:00-17:00 στον Ελευθεριακό χώρο Sabot (Γκαρπολά 4, πεζόδρομος Μπιτ Παζάρ) για να διαβάσετε, να δανειστείτε ή να αγοράσετε ένα βιβλίο ή απλώς για να επικοινωνήσουμε τις σκέψεις, τις ιδέες, τις επιθυμίες και τα όνειρά μας.
Κατά τη διάρκεια λειτουργίας της βιβλιοθήκης / βιβλιοπωλείου θα λειτουργεί παράλληλα αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο.
* Οι προσφορές σε βιβλία για τον περαιτέρω εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης είναι κάτι παραπάνω από επιθυμητή· είναι αναγκαία.
Ομάδα βιβλιοθήκης / βιβλιοπωλείου του Ελευθεριακού χώρου Sabot
booksabot@espiv.net
